Menstroacija je prirodno, ciklično, fiziološko krvarenje iz materice u doba polne zrelosti žene. Prilikom menstroalnog krvarenja odbacuje se sluzokoža materice pripremljena za trudnoću jer je jajašce ostalo neoplođeno i nabujala sluzokoža materice više nema svrhe.
Menstroacija se pojavljuje kod devojaka u proseku oko 13-te godine, menstroalni ciklus traje između 21 i 35 dana, samo menstrualno krvarenje traje 3 do 7 dana i žena tokom normalnog toka menstroacije gubi 60 ml krvi.Većina žena nema većih smetnji tokom menstroacije, nešto je slabija i bržr se umara i može da ima lake bolove u karlici.
Bolne menstroacije – Dismenorea
Bolne menstroacije su veoma česte a odlikuje ih bolovi u obliku grčeva u donjem delu stomaka i karlicnom predelu koji se širi prema nogama i leđima. Može biti primarna i sekundarna.
Bolovi su prouzrokovani prostaglandinima tokom ciklusa ovulacije. Raste nivo endometrijalnog prostaglandina tokom lutealne faze i faze krvarenja, koji prouzrokuju kontrakcije materice. Materica je po anatomskoj strukturi mišić i kao svi mišići ona se kontrahuje i opušta. Većinu kontrakcija materice žena ne primećuje, ali snažne kontrakcije su bolne. Tokom snažnih kontrakcija, materica se grči ili previše snažno ili suviše često, prouzrokujući kratkotrajne prekide snabdevanja materice krvlju, što ostavlja mišić bez kiseonika i to prouzrokuje bol.
Sa bolovima mogu biti udruženi drugi simptomi kao što je mučnina, povraćanje, diarea, glavobolja, osećaj slabosti. Simptomi po jačini mogu da variraju od menstroacije do menstroacije ali se javljaju u kontinutetu do kraja reproduktivnog života žene.
Kod primarne dismenore-e, kontrakcije materice su normalne a uzrok je neki biološki faktor koji prouzrokuje grčeve samo tokom menstroacije. Smatra se da su uzrok ovoj pojavi prostaglandini, supstance slične hormonima, koje proizvodi tkivo materice i koji prouzrokuje jake kontrakcije mišića materice. Smatra se da ovoj pojavi doprinosi strs, debljina, zavisnost od nikotina, građa žene i nasledni faktor.
Bol se obično javlja kada počne krvarenje i traje narednih 32 do 48 sati.
Terapija kod primarne dismenore-e uključuje odmor, zagravanje donjeg dela stomaka i leđa, odgovarajuću ishranu, bavljenje aerobikom ili jogom i neke lekove. Ishranom treba unositi dovoljnu količinu kalcijuma (1000 mg. dnevno), 2 l. tečnosti dnevno a od pomoći može biti i svakodnevno unošenje 50 do 100mg. vitamina B6. lekovi koji pomažu su ne stereoidni antizapaljenski lekovi, kao što je aspirin, ibuprofen ili slični jači lekovi koji su dostupni preko recepta.
Hormonalna terapija bolnih menstroacija se bazira na uzimanju pilula za kontracepciju, koji sprečavaju ovulaciju i smanjuju debljinu zida materice, što kao rezultat ima smanjenu proizvodnju prostaglandina.
Sekundarna dismenorea nastaje usled nekih oboljenja organa karlice. Obično se javlja kod žena koje su imale normalne menstrualne periode a bolne menstroacije su se pojavile usled oboljenja materice, jajovoda i jajnika. Bol može da bude sličan kao kod primarne dismenore-e ali za razliku od nje traje duže od perioda menstroacije a može se pojaviti i tokom drugih dana u mesecu.
Najčešći uzroci su infekcije, adenomioza (benigne izrasline u tkivu zida materice), endometritis. Lečenje sekundarnog oblika dismenore-e zavisi od uzroka i određuje ga lekar.
