Foto: Branko Vasiljevic
Na doručku u hotelu „Zlatni paun“ bio sam okružen besprekorno odevenom političkom i poslovnom elitom Malavija.
Osećala se užurbanost Glavnog grada (Capital City), jednog od regiona prestonice, Lilongvea. Ispred hotela bila je istaknuta kineska zastava, pokazatelj da su i ovde prisutni kineski graditelji. Uostalom, i sam „Zlatni paun“ je primer nove kineske arhitekture, kao i luksuzni hotel u okviru kompleksa kongresnog centra, ali su kineski partneri izgradili i zgradu parlamenta i moderan fudbalski stadion. Lilongve je mladi glavni grad, za koju godinu će napuniti pedeset godina.
Nekadašnji predsednik, Hejstings Kamuzu Banda preneo je prestonicu iz Zombe, sa juga zemlje, u njen centralni deo, na raskrsnici puteva i u oblast bogatu duvanom, a neki kažu i zato što je rođen u okolini. Administrativni centar je pridodat gradiću Lilongve, osnovanom početkom dvadesetog veka, na reci istog imena.
Zomba je ostala univerzitetski i religiozni centar Malavija. Glavni trgovački i industrijski centar je Blantajer, do skora najveći grad, nazvan po rodnom gradu škotskog istraživača Dejvida Livingstona, koji je sredinom devetnaestog veka „otkrio“ jezero NJasa, sadašnje Malavi.
Preseljenje prestonice pratila je ubrzana izgradnja administrativnih zgrada, finansijskih institucija, ambasada i hotela. Građeno je planski, tako da su zgrade okružene zelenim površinama.
Između Glavog grada i starog grada – rastojanje je nekoliko kilometara – nalazi se prostrani park, stanište ugroženih životinjskih vrsta. Od dana preseljenja dva grada se bore u jednom. Stari grad je tipično afričko gradsko naselje, konglomerat razbacaniih zgrada i crkava i džamija, sa nekoliko trgovačkih centara.
Nova prestonica privukla je doseljavanje stanovnika sa sela, pritisnutih bedom i visokom stopom rađanja (majka u Malaviju ima prosečno 4,5 deteta).
Oko starog grada razvijena su nehigijenska naselja, bez struje, vode i kanalizacije. Skoro 90% stanovnika Lilongvea živi u takvim neformalnim naseljima. Siromaštvo je vidljivo na lokalnim pijacama pretrpanim jevtinim proizvodima i masom ljudi. Ali je Lilogve veoma siguran grad, sa predusretljivim meštanima. Ako niste ljubitelj šetnji po neformalnim naseljima, onda nećete videti mnogo u Lilongveu.
Nema muzeja, a nisam primetio ni pozorište. Znamenitosti su vezane za pomenutog predsednika Bandu, čiji se kult ličnosti poštuje i posle dvadeset godina od njegove smrti. Najveći spomenik u prestonici predstavlja ga u natprirodnoj veličini. Pored zgrade parlamenta je i njegov mauzolej u mermeru. Dobio je nadimak Kamuzu po korenu biljke kojom je seoski vrač lečio njegovu majku od neplodnosti. Školovao se u Americi i Engleskoj i bio je veoma uspešan lekar.
Iako odgajan u demokratiji, na vlasti je bio diktator, koji je u zemlju uveo jednopartijski sistem. Vladao je trideset godina, od toga dvadeset kao doživotni predsednik, ali tu slavu nije dočekao, jer je smenjen ranije. Pored političkih sloboda, ograničavao je i strane kulturne uticaje, a zabranjivao je i gledanje televizije – paradoks u zemlji u kojoj polovina stanovništva i danas živi ispod granice siromaštva, a samo nešto više od deset procenata domaćinstava ima struju.
